Παγκόσμια ανησυχία για τη νέα μετάλλαξη του κορονοϊού. Σε ποιες χώρες καταγράφονται κρούσματα και πόσο αποτελεσματικά είναι τα υπάρχοντα εμβόλια κατά της παραλλαγής του ιού.
Παγκόσμιος συναγερμός έχει σημάνει μετά την εμφάνιση της νέας μετάλλαξης του κορονοϊού, η οποία αρχικά εντοπίστηκε στη Μεγάλη Βρετανία και έχει ήδη εξαπλωθεί σε άλλες χώρες. Οι διεργασίες σε πολιτικό επίπεδο στην Ε.Ε. για τον περιορισμό της διασποράς του νέου στελέχους της Covid-19 είναι πυρετώδεις, προκειμένου να υπάρξει ευρωπαϊκός συντονισμός για το ζήτημα, μετά την απόφαση πολλών χωρών να διακόψουν τις αεροπορικές συνδέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας από πλευράς του κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να ενισχύσουν τους ελέγχους, κυρίως βελτιώνοντας τις ικανότητες ανίχνευσής του ιού.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), το νέο στέλεχος του κορονοϊού είναι σημαντικά πιο μεταδοτικό από τις προηγούμενες κυκλοφορούσες παραλλαγές με εκτιμώμενο δυναμικό αύξησης του αναπαραγωγικού αριθμού (R) από 0. 4 ή μεγαλύτερο και εκτιμώμενη αυξημένη μεταδοτικότητα έως και 70%.
Ωστόσο τονίζεται ότι δεν υπάρχει μέχρι στιγμής ένδειξη αυξημένης σοβαρότητας της λοίμωξης που να σχετίζεται με τη νέα παραλλαγή, η οποία όπως σημειώνει εμφανίστηκε σε μια εποχή του χρόνου, όπου παραδοσιακά υπάρχει αυξημένη οικογενειακή και κοινωνική ανάμειξη.
Η μετάλλαξη
Μια πρόσφατη ανάλυση των δεδομένων αλληλουχίας του γονιδιώματος του ιού στη Βρετανία εντόπισε ένα μεγάλο ποσοστό περιπτώσεων που ανήκαν σε ένα νέο απλό φυλογενετικό σύμπλεγμα, το οποίο ονομάστηκε VUI-202012/01.
Η νέα παραλλαγή ορίζεται από πολλαπλές μεταλλάξεις πρωτεϊνών ακίδων (διαγραφή 69-70, διαγραφή 144, N501Y, A570D, D614G, P681H, T716I, S982A, D1118H), καθώς και μεταλλάξεις σε άλλες γονιδιωματικές περιοχές.
Γιατί προκαλεί ανησυχία
Σύμφωνα με σχετικό άρθρο του BBC, τρία είναι τα σημεία όπου εφιστάται η προσοχή για τη νέα μετάλλαξη του κορονοϊού:
- Αντικαθιστά πολύ γρήγορα άλλες μορφές και μεταλλάξεις του ιού
- Η νέα αυτή μορφή, διαθέτει μεταλλάξεις που μπορούν να επηρεάσουν την αρχική μορφή του συγκεκριμένου κορονοϊού
- Κάποιες από αυτές τις μεταλλάξεις έχουν ήδη δείξει στα εργαστήρια πως αυξάνει την ικανότητα του ιού να μολύνει κύτταρα του ανθρώπου.
Όλα τα παραπάνω εξαγάγουν την υπόθεση ότι η νέα μετάλλαξη του ιού μπορεί να εξαπλωθεί πιο εύκολα, ωστόσο αυτό δεν μπορεί ακόμη να επαληθευτεί με βεβαιότητα.
Πόσο γρήγορα εξαπλώνεται
Όπως αναφέρει η Washington Post, η παραλλαγή VUI-202012/01 εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε δύο κρούσματα από το Κεντ της Βρετανίας στα τέλη του Σεπτεμβρίου. Τον Νοέμβριο, περίπου το ένα τέταρτο των καταγεγραμμένων κρουσμάτων στο Λονδίνο νοσούσε από τη νέα μετάλλαξη. Το ποσοστό αυξήθηκε στα μέσα Δεκεμβρίου στα δύο τρίτα των κρουσμάτων.
Οι ερευνητές έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να υπολογίσουν όσο γίνεται ακριβέστερα τον ρυθμο εξάπλωσης της νέας παραλλαγής του ιού. Το Σάββατο 19/12 ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον στο διάγγελμά του ανέφερε ότι η VUI-202012/01 διασπείρεται ταχύτητα, ούσα 70% πιο μεταδοτική. Το ποσοστό αυτό είχε πρωτοαναφέρει σε παρουσίασή του στο YouTube ο Δρ. Έρικ Λοτζ, καθηγητής στο Αυτοκρατορικό Κολέγιο του Λονδίνου. «Είναι πολύ νωρίς για να έχουμε ακριβή εικόνα, αλλά από αυτό που βλέπουμε μέχρι στιγμής είναι ότι η παραλλαγή αυτή αναπτύσσεται πολύ γρήγορα, ταχύτερα από ότι αναπτύχθηκε ποτέ (μια προηγούμενη παραλλαγή). Είναι σημαντικό να το ερευνούμε αυτό. Δεν υπάρχει “φιξαρισμένο” ποσοστό για το πόσο γρήγορα εξαπλώνεται η μετάλλαξη. Επιστήμονες με τους οποίους έχω συνανστραφεί μου έχουν πει αριθμούς πολύ υψηλότερους και πολύ χαμηλότερους του 70%.» είπε μεταξύ άλλων ο Δρ. Λοτζ.
«Τα στοιχεία που έχουμε μέχρι τώρα είναι ανεπαρκή για να αντλήσουμε σαφή και ισχυρά συμπεράσματα για το εάν αυτή η μετάλλαξη του ιού έχει πραγματικά ταχύτερη εξάπλωση» δήλωσε από πλευράς του ο λοιμωξιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, Τζόναθαν Μπολ.
Πού εντοπίζονται κρούσματα
Κρούσματα της νέας παραλλαγής του ιού έχουν αναφερθεί μέχρι στιγμής εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου (σ.σ.: με μεγαλύτερες εστίες σε Λονδίνο, νοτιοανατολική και ανατολική Βρετανία) σε Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ιταλία και εκτός Ευρώπης σε Αυστραλία και Νότια Αφρική, προκαλώντας έντονη ανησυχία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και κυβερνήσεις της Ευρώπης.
Το Κέντρο Ελέγχου Νόσων τονίζει ότι, απαιτούνται έγκαιρες προσπάθειες για την πρόληψη και τον έλεγχο της εξάπλωσής της δεδομένης της έλλειψης στοιχείων που να δείχνουν σε ποιο βαθμό εξαπλώνεται η νέα παραλλαγή ιού εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου.
Από πού προέρχεται
Η πιθανότερη εξήγηση είναι πως εμφανίστηκε σε ασθενή με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα που δεν μπόρεσε να νικήσει τον ιό με αποτέλεσμα το σώμα του να γίνει έδαφος αναπαραγωγής για την μετάλλαξη του ιού.
Κάνει τη μόλυνση πιο θανατηφόρα; Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι κάνει την μόλυνση πιο θανατηφόρα, ωστόσο η αύξηση της μετάδοσης αρκεί για να επιτείνει την ήδη δραματική κατάσταση στα νοσοκομεία καθώς εάν περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται πιο γρήγορα, αυτό θα αυξήσει τις ανάγκες για νοσοκομειακή περίθαλψη.
Έχει μεταλλαχθεί ξανά ο ιός;
Ο ιός έχει μεταλλαχθεί πολλές φορές μέχρι σήμερα. Επιστήμονες αναφέρουν ότι τέτοιες μεταλλάξεις δεν είναι καθόλου σπάνιες και ήδη υπάρχουν πάνω από 12.000 διαφορετικά στελέχη.
Ο κορονοϊός που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Γουχάν της Κίνας, δεν είναι ο ίδιος που θα βρει κανείς στις περισσότερες γωνιές του κόσμου.
Η μετάλλαξη D614G εμφανίστηκε στην Ευρώπη τον Φεβρουάριο και έγινε η παγκόσμια κυρίαρχη μορφή του ιού.
Μια άλλη παραλλαγή του που ονομάζεται A222V διαδόθηκε επίσης σε όλη την Ευρώπη και συνδέθηκε με τις καλοκαιρινές διακοπές των ταξιδιωτών στην Ισπανία.
Πόσο αποτελεσματικά είναι τα εμβόλια κατά της μετάλλαξης
Μιλώντας στο BBC, η επιδημιολόγος του ΠΟΥ, Μαρία βαν Κερκόβ, δήλωσε ότι τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι η νέα παραλλαγή δεν έχει καμία επίπτωση στα εμβόλια που διατίθενται. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς πιθανώς θα εμφανίζονται περισσότερες μεταλλάξεις, τα εμβόλια μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν. Αυτό συμβαίνει άλλωστε και με την εποχική γρίπη, η οποία μεταβάλλεται κάθε χρόνο και το εμβόλιο προσαρμόζεται ανάλογα.
Σε αντίθεση με τη γρίπη, οι κορονοϊοί έχουν έναν μηχανισμό ανάγνωσης που σημαίνει ότι δεν μεταλλάσσονται τόσο γρήγορα όσο ο ιός της γρίπης. Τα εμβόλια Covid-19 που έχουν μέχρι τώρα αποδειχθεί αποτελεσματικά σε δοκιμές μπορούν εύκολα να τροποποιηθούν εάν είναι απαραίτητο, ανέφερε το ιατρικό περιοδικό BMJ στις 16 Δεκεμβρίου.
Αισιόδοξος εμφανίζεται και ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, Ράβι Γκούπτα, απαντώντας στην ερώτηση του BBC εάν τα εμβόλια κατά της Covid-19 θα είναι αποτελεσματικά στη νέα μετάλλαξη: «Σχεδόν σίγουρα ναι ή τουλάχιστον για την ώρα» αναφέρει, σημειώνοντας ότι τα εμβόλια εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα για να επιτεθεί σε διάφορα μέρη του ιού, οπότε παρόλο που μέρος της ακίδας έχει μεταλλαχθεί, εκείνα θα πρέπει να εξακολουθούν να λειτουργούν. «Αλλά αν το αφήσουμε να προσθέσει περισσότερες μεταλλάξεις, τότε αρχίστε να ανησυχείτε» πρόσθεσε.
